Zmiany w VAT od 1 stycznia 2014 roku

Nowelizacja Ustawy o VAT wprowadza szereg zmian w VAT, które wejdą w życie od 1 stycznia 2014 roku. Zmiany dotyczą głównie zasady określania momentu powstania obowiązku podatkowego, sposobu określania podstawy opodatkowania, ujmowania faktur korygujących oraz odliczania podatku naliczonego.

Moment powstania obowiązku podatkowego

Dotychczas obowiązek podatkowy powstawał, co do zasady, z chwilą wydania towarów lub wykonania usługi, a jeżeli czynności te powinny być potwierdzone fakturą, to z chwilą wystawienia tej faktury, nie później jednak niż w ciągu 7 dni licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi. Od 1 stycznia 2014 r. obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. Przekazanie przez właściciela na rzecz nabywcy prawa do rozporządzania towarem ma istotne znaczenie dla powstania obowiązku podatkowego. W związku z tą zmianą rozliczenie podatku VAT nastąpi w miesiącu dokonania dostawy towarów lub wykonania usług. Od tej zasady obowiązuje szereg wyjątków:

1) Moment powstania obowiązku dla usług wykonanych częściowo (art. 19a ust. 2.) Usługę uznaje się za wykonaną, w przypadku wykonania części usługi, dla której to części określono zapłatę. Obowiązek podatkowy będzie powstawał z upływem miesiąca, w którym dana część usługi zostanie zrealizowana.

2) Obowiązek podatkowy w przypadku usług o charakterze ciągłym (art. 19a ust. 3.) Usługi, dla których ustalane są następujące po sobie terminy płatności, uznawać będzie się za wykonane z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te płatności, aż do momentu zakończenia świadczenia tych usług. W odniesieniu do usług świadczonych przez okres dłuższy niż rok, jeśli w danym roku nie upływają terminy rozliczeń, uznać można będzie za wykonane z upływem każdego roku podatkowego, aż do momentu zakończenia świadczenia tych usług

3) Przedstawiono również w art. 19a ust. 5 pkt. 1 i 2 zasadę powstania obowiązku podatkowego z chwilą otrzymania całości bądź części zapłaty, a także otrzymania całości lub części dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze z tytułu czynności wymienionych w tym ustępie. W tej kwestii doprecyzowano moment powstania obowiązku podatkowego (art. 19a ust. 6) w ten sposób, że obowiązek podatkowy powstaje w odniesieniu do otrzymanej kwoty.

4) Obowiązek podatkowy powstawać będzie także z chwilą wystawienia faktury (art. 19a ust 5 pkt. 3.) z tytułu np. świadczenia usług budowlanych. W sytuacji, gdy podatnik nie wystawi faktury lub wystawi ją z opóźnieniem to obowiązek podatkowy powstanie z chwilą upływu terminów wystawienia faktury (art. 19a ust. 6.) Terminy wystawienia faktur zostały określone w art. 106i ust. 3 i 4.

5) Moment powstania obowiązku z tytułu mediów (art. 19a ust. 5 pkt. 4.) Zapis ten wprowadza zmianę momentu powstania obowiązku podatkowego z chwilą wystawienia faktury nie później jednak niż z upływem terminu płatności.

6) Otrzymanie całości lub części zapłaty przed dokonaniem dostawy lub wykonaniem usługi w dalszym ciągu będzie rodziło powstanie obowiązku podatkowego (art. 19a ust. 8.) Określono tutaj to, co stanowi zapłatę, będzie to zatem: przedpłata, zaliczka, zadatek, rata, wkład budowlany lub mieszkaniowy przed ustanowieniem spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu.

7) Obowiązek podatkowy przy imporcie towarów (art. 19a ust 9 – 11.) powstawać będzie z chwilą zaistnienia długu celnego.

Nowa podstawa opodatkowania

Do końca 2013 roku podstawą opodatkowania jest obrót. Jest to kwota  należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Na obrót mają również wpływ otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze bezpośrednio wpływające na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku. Według nowych przepisów obowiązujących od 2014 roku (art. 29a) podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę otrzymaną, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika. Jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi podatnik otrzymał całość lub część zapłaty, w szczególności przedpłatę, zaliczkę, zadatek lub ratę, wówczas kwota, pomniejszona o przypadającą od nich kwotę podatku, również wchodzi do podstawy opodatkowania.

W art. 29a ust. 6 doprecyzowano co obejmuje podstawę opodatkowania:

1)     podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;

2)     koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.

W art. 29a ust. 7 wskazano elementy wyłączone z podstawy opodatkowania:

1)     kwoty stanowiące obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty;

2)     kwoty udzielonych nabywcy lub usługobiorcy opustów i obniżek cen, uwzględnionych w momencie sprzedaży;

3)     kwoty otrzymane od nabywcy lub usługobiorcy, jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy i ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku.

W art. 29a ust. 10 wymieniono składniki, o które podatnicy mogą pomniejszyć podstawę opodatkowania:

1)     kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen;

2)     wartość zwróconych towarów i opakowań, z pewnym zastrzeżeniem, o którym mowa w ust. 11 i 12

3)     zwróconą nabywcy całość lub część zapłaty otrzymaną przed dokonaniem sprzedaży, jeżeli do niej nie doszło;

4)     wartość zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, o których mowa w ust. 1.

Nowe terminy wystawiania faktur

Od stycznia 2014 r. zmianie ulegają terminy, w jakich możliwe będzie wystawianie faktur VAT. Wprowadza się ogólną zasadę, że fakturę wystawia się nie później niż 15 dnia od zakończenia miesiąca, w którym dokonano dostawy towarów lub wykonano usługę, a w przypadku otrzymania przed dokonaniem dostawy towarów lub wykonaniem usługi całości lub części zapłaty - nie później niż 15 dnia od zakończenia miesiąca, w którym otrzymano całość lub część zapłaty. Nowy termin odnosi się również do faktur zaliczkowych dokumentujących część zapłaty. Zmiany dotyczące terminu wystawiania faktur zapewnią podatnikom możliwość wystawiania faktur zbiorczych. Zmiana ta uprości dokumentowanie transakcji. Nie będzie problemu, aby podatnik na jednej fakturze zawarł wszystkie transakcje dokonane w ciągu miesiąca kalendarzowego. 

W pewnych przypadkach (zgodnie z art. 106i ust. 7) możliwe będzie wystawianie faktur w terminie wcześniejszym niż data wykonania usługi lub wydania towaru, nie wcześniej jednak niż 30. dnia przed:

- dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi;

- otrzymaniem, przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi, całości lub części zapłaty.

W art. 106i ust. 8 zostały określone wyjątki od tej zasady, dopuszczając wystawienie faktury przed 30 dniem, (jeżeli faktura zawiera informację, jakiego okresu rozliczeniowego dotyczy).

W przypadku świadczenia usług budowlanych lub budowlano-montażowych, dostawy książek drukowanych oraz czynności polegających na drukowaniu książek (czynności określone w art. 19a ust.5 pkt 3 lit. a-c) terminy wystawienia faktury zostały szczegółowo określone w art. 106i ust. 3 i 4.