Comarch Rating System odpowiedzią na potrzeby klientów w czasach kryzysu
O nowym produkcie Comarch przeznaczonym do minimalizacji ryzyka kredytowego mówi Radosław Bekanowski, Business Solution Manager w Centrum Konsultingu sektora Finanse, Bankowość i Ubezpieczenia.
Comarch Rating System to nowe rozwiązanie w portfolio produktów przeznaczonych dla klientów z sektora szeroko pojętych finansów, które służy do oceny zdolności i wiarygodności finansowej podmiotów gospodarczych. Co było powodem wprowadzenia do oferty akurat tego rozwiązania?
Comarch Rating System faktycznie jest produktem nowym - w naszej ofercie pojawił się na początku czerwca bieżącego roku. Nad jego stworzeniem przez kilka miesięcy pracował zespół kilkunastu osób z sektora Finansów, Bankowości i Ubezpieczeń - analityków, projektantów i programistów. Rezultatem ich działań jest aplikacja, która w kompleksowy sposób obsługuje proces oceny zdolności i wiarygodności finansowej klientów biznesowych.
Decyzja o stworzeniu systemu ratingowego została podjęta jesienią 2008 roku, kiedy coraz głośniej zaczęto mówić o „wkraczającym” do Polski kryzysie ekonomiczno-finansowym. Ogłoszenie bankructwa przez bank inwestycyjny Lehman Brothers pociągnęło za sobą lawinę informacji o złej kondycji największych amerykańskich banków (której przyczyną według wielu ekspertów był kryzys na rynku kredytów subprime). Mając na uwadze sygnały płynące zza oceanu, instytucje finansowe w Europie, w tym także w Polsce, zaczęły coraz większą wagę przywiązywać do badania ryzyka kredytowego przy sprzedaży produktów finansowych, zwłaszcza klientom biznesowym. Wszystkie te czynniki wpłynęły na zwiększenie zainteresowania systemami wspomagającymi ocenę zdolności i wiarygodności finansowej. Ponieważ Comarch dysponował w tym zakresie jedynie narzędziem scoringowym (Comarch Scoring Engine) do oceny klientów indywidualnych, zapadła decyzja o zbudowaniu systemu dedykowanego ocenie klientów biznesowych, wychodząc tym samym naprzeciw oczekiwaniom klientów.
Czyli impulsem do powstania systemu były potrzeby rynku wynikające z pojawienia się kryzysu gospodarczego. Ale czy w takim razie Comarch Rating System jest użyteczny jedynie w czasie recesji?
Zdecydowanie nie. Kryzys uwidocznił jedynie, że chęć osiągnięcia jak najwyższych zysków przy jednoczesnej marginalizacji kwestii zarządzania ryzykiem może doprowadzić do poważnych kłopotów. Najlepszym tego przykładem są właśnie amerykańskie banki przyznające osobom z bardzo małą zdolności finansową tzw. kredyty NINJA (no income, no job, no assets). Pamiętać jednak należy, że pomiar i zarządzanie ryzykiem ma kluczowe znaczenie dla działalności każdej instytucji finansowej, niezależnie od sytuacji gospodarczej. Ze względu na charakter działalności instytucje te są często zmuszone do podejmowania decyzji w oparciu o niepełne informacje. Stąd też prawidłowa ocena ryzyka jest niezwykle ważnym elementem w procesie sprzedaży produktów finansowych i ubezpieczeniowych, gdyż zmniejsza prawdopodobieństwo powstania strat finansowych.
Samo ryzyko kredytowe związane jest z niewypełnieniem zobowiązań i warunków umowy przez dłużnika (kredytobiorcę, partnera handlowego), co naraża jego wierzyciela (kredytodawcę) na powstanie strat finansowych. Z tego typu zagrożeniem mają do czynienia przede wszystkim banki, ale także firmy ubezpieczeniowe, faktoringowe itp. W praktyce nie ma możliwości pełnego wyeliminowania ryzyka w działalności instytucji finansowej, dlatego tak ważne jest umiejętne zarządzanie. Można do tego celu wykorzystać wiele różnych metod, stosować bardziej lub mniej restrykcyjne strategie. Jednym z najważniejszych elementów zarządzania ryzykiem finansowym jest prawidłowa ocena jego poziomu. Można ją osiągnąć między innymi poprzez ocenę zdolności i wiarygodności finansowej. W przypadku przedsiębiorstw do tego celu wykorzystuje się właśnie narzędzia ratingowe.
Można z tego wywnioskować, że wdrożenie systemu ratingowego pozwala zminimalizować ryzyko kredytowe. Jakie cechy/funkcjonalności powinien posiadać taki system, aby dobrze się z tego zadania wywiązywał?
Wdrożenie kompleksowego systemu ratingowego umożliwia automatyzację i ułatwia dokonanie prawidłowej klasyfikacji ryzyka klienta lub transakcji. Ocenę ratingową można postrzegać jako zbiór czynności wykonywanych w określonej kolejności, obejmujących między innymi wprowadzanie danych o kliencie (zarówno ilościowych, jak i jakościowych), obliczenie różnych wskaźników ekonomicznych, wyznaczenie ratingu itd. Dokładna ścieżka takiego procesu powinna odzwierciedlać metodyki i modele stosowane przez daną instytucje, dlatego też system ratingowy powinien umożliwiać swobodne kreowanie i definiowanie ilości i kolejności poszczególnych kroków biznesowych (workflow) wykonywanych w ramach procesu. Zastosowanie mechanizmu workflow umożliwia przede wszystkim unifikację procesu wykonania oceny ratingowej. Użytkownik systemu jest prowadzony automatycznie przez kolejne kroki (czynności), a dzięki zdefiniowaniu odpowiednich atrybutów procesu można określić, jak zachowa się proces i kto będzie upoważniony do wykonania odpowiednich akcji. Do każdego z kroków powinien być przypisany odpowiedni formularz lub grupa formularzy stanowiących interfejs graficzny użytkownika, aby osoba obsługująca system mogła wprowadzić odpowiednie dane, w tym finansowe, które są podstawą do obliczenia odpowiednich wskaźników. System powinien umożliwiać również łatwą integrację z innymi systemami IT w celu pobrania danych z innych źródeł, bez konieczności ich ponownego ręcznego wprowadzania. Jest to niezwykle istotne również z punktu widzenia integracji z systemami nadrzędnymi, w przypadku gdy system ratingowy stanowi jedynie element większego rozwiązania, np. systemu kredytowego, factoringowego lub ubezpieczeniowego.
Aplikacja Comarch Rating System wszystkie te cechy spełnia?
Tak, Comarch Rating System należy postrzegać jako kompleksowe rozwiązanie informatyczne do obsługi ratingu, stworzone w oparciu o platformę Comarch Business Process Management (CBPM). Dzięki temu możliwy jest bardzo szeroki zakres konfiguracji parametrów biznesowych związanych z oceną ratingową, począwszy od zdefiniowania ścieżki procesu (workflow), przez ustalanie zawartości formularzy oraz wydruków, wprowadzenie reguł biznesowych, na parametryzacji raportów kończąc. Ponadto aplikacja zawiera pewien zbiór predefiniowanych formularzy najczęściej wykorzystywanych przy ocenie ratingowej, między innymi formularze finansowe w podziale na Polskie i Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (PSR, MSR).
Dane wykorzystywane do oceny ratingowej (finansowe, ilościowe, jakościowe) mogą być wprowadzane do systemu ręcznie przy użyciu formularzy lub automatycznie poprzez wykorzystanie importu z plików xls lub innych zintegrowanych systemów. Integracja z systemami i bazami zewnętrznymi jest ułatwiona dzięki zastosowaniu technologii SOA (Service Oriented Architecture) i ESB (Enterprise Service Bus). Na podstawie wprowadzonych danych system wylicza zdefiniowane wskaźniki obrazujące sytuację ekonomiczną podmiotu, po czym wyznacza dokładny rating klienta lub transakcji. Wszystko to odbywa się za pośrednictwem przeglądarki internetowej, gdyż cała aplikacja dostępna jest przez WWW. Poza wyznaczeniem samej oceny ratingowej rozwiązanie umożliwia wykonywanie innych działań związanych z pomiarem i zarządzaniem ryzykiem kredytowym. Na podstawie ratingu system pozwala obliczać niezbędne limity oraz sublimaty dotyczące produktów oferowanych przez daną instytucję. Dodatkowo zainstalowany moduł symulacji ratingowych umożliwia przeprowadzenie analizy what-if. Dzięki temu można zbadać wpływ zdarzeń gospodarczych na zmianę sytuacji ekonomiczno-finansowej klientów, co ułatwia realizację zadań związanych z zarządzaniem portfelem kredytowym. Szeroki zakres możliwych do zdefiniowania w systemie raportów wspiera również działania mające na celu ograniczanie ryzyka kredytowego na poziomie całej instytucji finansowej.
Co dalej? W którym kierunku aplikacja będzie rozwijana? Do kogo Comarch chce kierować swoje rozwiązania?
Aplikacja jest poddawana ciągłym zmianom i ulepszeniom. Obecnie trwają prace nad rozszerzeniem funkcjonalności modułu odpowiedzialnego za przeprowadzanie analizy what-if. Dążymy do tego, aby użytkownik Comarch Rating System miał do dyspozycji jak najszerszy wachlarz narzędzi, które umożliwią mu stworzenie najbardziej optymalnych strategii w zakresie oceny zdolności i wiarygodności finansowej podmiotów gospodarczych.
Jeśli chodzi o grupę docelową tego rozwiązania, to - jak powiedziałem wcześniej - są to głównie instytucje finansowe oferujące produkty klientom biznesowym. Do grupy tej możemy zaliczyć nie tylko banki, ale również firmy faktoringowe i ubezpieczeniowe. Należy jednak pamiętać, że z ryzykiem kredytowym mamy do czynienia nie tylko w sektorze finansów. Korzyści z wdrożenia tego rozwiązania mogą osiągnąć również firmy i przedsiębiorstwa współpracujące z dużą liczbą kontrahentów (podwykonawców, klientów), gdyż dzięki systemowi ratingowemu mogą oceniać wiarygodność partnerów handlowych.
Poznaj Comarch Rating System.