Zarządzanie ryzykiem w zarządzaniu majątkiem

Usługa zarządzania majątkiem związana jest z podejmowaniem decyzji inwestycyjnych i pomnażaniem zgromadzonego przez klienta kapitału. Z tego względu nieodłącznie wiąże się ona z zagadnieniem zarządzania ryzykiem. Jak minimalizować ryzyko i tym samym skutecznie chronić majątek zgromadzony przez inwestorów?

Jak należy rozumieć zarządzanie ryzykiem w zarządzaniu majątkiem?

Definiując termin „ryzyko”, można powiedzieć, że jest to „odchylenie od pożądanego wyniku”. Aby prawidłowo oszacować ryzyko dla danej inwestycji, eksperci wykorzystują zarządzanie ryzykiem w zarządzaniu majątkiem. Rozumie się przez nie proces identyfikacji i analizy zagrożeń, które związane są z inwestowaniem kapitału. Jego celem jest zminimalizowanie strat, jakie mogłyby wystąpić w związku z korzystaniem z różnych produktów inwestycyjnych. Z identyfikacją zagrożeń wiąże się również inne pojęcie – tolerancja ryzyka.

Specjaliści oferujący usługę zarządzania majątkiem najczęściej tworzą profil ryzyka dla każdego klienta. W ten sposób mogą dobrać z puli dostępnych instrumentów inwestycyjnych te produkty, które będą wpisywać się w cele inwestycyjne klienta i dopasować je pod względem ryzyka, które jest on skłonny ponieść. Często tolerancja ryzyka łączona jest z wiekiem i płynnym kapitałem inwestora. Upraszczając, można powiedzieć, że im młodszy inwestor, tym bardziej jest on skłonny do ryzykownych zachowań. Analogicznie bardziej zamożny klient będzie w stanie zaakceptować wyższe ryzyko.

Jakie są ryzyka w zarządzaniu majątkiem?

Zarządzanie majątkiem (które obejmuje m.in. doradztwo inwestycyjne i pomoc w pomnażaniu zgromadzonych aktywów) związane jest z ryzykiem. Główne czynniki ryzyka w zarządzaniu majątkiem, jakie są definiowane przez ekspertów, to:

• Potencjalne straty. Odnoszą się one nie tylko do sytuacji, które mogą wygenerować nietrafione decyzje inwestycyjne. Przykładowo klienci zaliczani do grup HNW (High Net Worth) i UHNW (Ultra High Net Worth) często posiadają kolekcje rzeczy, które łatwo pominąć przy wykupowaniu ubezpieczeń. To np. luksusowe ubrania czy towary;
• Nieprawidłowe oszacowanie możliwości inwestycyjnych klienta. Doradcy inwestycyjni muszą opierać się na konkretnych danych, a nie przekonaniach swoich klientów, którzy bez wnikliwej analizy mogą niedoszacować lub przeszacować swoje możliwości inwestycyjne;
• Nagłe zmiany w ustalonym planie zarządzania majątkiem. Klienci nie zawsze muszą trzymać się ustalonego harmonogramu inwestowania, co w konsekwencji może doprowadzić do strat większych niż te, które zostały pierwotnie zaakceptowane.

W trakcie współpracy mogą też pojawiać się nieporozumienia na linii doradca-klient. Specjaliści zajmujący się zarządzaniem majątkiem mogą spotkać się z sytuacją, gdy klienci będą naciskać na zainwestowanie środków w instrument ryzykowny, a następnie odpowiedzialność za straty próbować przerzucić na doradcę. Z tego względu wszystkie ustalenia z klientem powinny być dokumentowane.

Do powyższych ryzyk należy dodać również ryzyko inwestycyjne. Inwestorzy są narażeni m.in. na:

• Ryzyko walutowe. Jest ono ściśle związane z wahaniami kursów walut. Niektórzy inwestorzy mogą trzymać zasoby finansowe w różnych walutach, inni zaś zarabiać na zmianie kursów walut;
• Ryzyko inflacji. Dotyczy ono przede wszystkim tych inwestorów, którzy wybierają obligacje lub akcje, czyli instrumenty inwestycyjne uchodzące za mało ryzykowne, ale jednocześnie przynoszące stosunkowo małe zyski;
• Ryzyko systematyczne. Rozumie się przez nie czynniki ogólnogospodarcze, na które inwestor nie ma większego wpływu, a zatem nie może się przed nim skutecznie chronić.

Aby wskazać wszystkie ryzyka w zarządzaniu majątkiem, konieczna jest dokładna analiza. Stworzony plan inwestowania powinien w jak największym stopniu chronić majątek klienta i być dostosowany do jego potrzeb i oczekiwań.

Zarządzanie ryzykiem w zarządzaniu majątkiem a regulacje prawne

Od strony technicznej zarządzanie ryzykiem w zarządzaniu majątkiem można rozważać na dwóch płaszczyznach:

• wymogów prawnych, które nakładane są na firmy specjalizujące się w doradztwie finansowym,
• poszukiwaniu rozwiązań, które pozwolą zminimalizować ryzyko.

Na europejskim rynku przykłada się dużą wagę do ochrony klienta. Wspomnieć wystarczy regulacje, np. KYC (Know Your Customer – Poznaj Swojego Klienta) i TCF (Treating Customers Fairly – Uczciwe Traktowanie Klientów). Na terenie Unii Europejskiej obowiązuje też dyrektywa MiFID II (Markets in Financial Instruments Directive). Dyrektywa ta, uchwalona przez Parlament Europejski w 2014 r., umocniła pozycję inwestorów w taki sposób, że muszą oni otrzymać od doradcy szereg informacji. Jeżeli usługa dotyczy doradztwa inwestycyjnego, klient musi zostać poinformowany:

• czy doradztwo jest świadczone w sposób niezależny,
• czy doradztwo opiera się na szerokiej czy ograniczonej analizie różnych instrumentów finansowych,
• czy firma inwestycyjna zapewni klientowi okresową ocenę odpowiedzialności instrumentów finansowych, które zostały mu zarekomendowane.

Klient musi też zostać ostrzeżony o ryzykach związanych z inwestowaniem w poszczególne instrumenty oraz mieć pełną wiedzę na temat kosztów, jakie poniesie (dotyczy to kosztów zarówno usług finansowych, jak i usług dodatkowych).

Zarządzanie ryzykiem w zarządzaniu majątkiem a oprogramowanie

Zamożni klienci najczęściej oczekują od firm oferujących usługę zarządzania majątkiem kompleksowych rozwiązań. W praktyce spodziewają się oni, że specjaliści wskażą im ryzyka dotyczące ich majątku i zaproponują adekwatne rozwiązania. W kategoriach inwestycji, aby zminimalizować ryzyka w zarządzaniu majątkiem, przede wszystkim dywersyfikuje się portfel inwestycyjny. Eksperci wyróżniają trzy sposoby dywersyfikacji portfela:

• Cel i horyzont inwestycyjny. Metoda ta polega na korzystaniu zarówno z krótko–, jak i długoterminowych instrumentów inwestycyjnych.
• Aktywa. Inwestorzy powinni mieć w swoim portfelu różne instrumenty inwestycyjne, np. akcje, metale szlachetne czy obligacje skarbowe. Dodatkowo warto wykorzystać alokację aktywów. To strategia, w której osoba zarządzająca portfelem inwestycyjnym może relokować aktywa z jednego konta na drugie. Celem tych zabiegów jest pomnażanie posiadanego kapitału, wykorzystując aktualne trendy rynkowe;
• Dywersyfikacja rynków. Inwestor powinien inwestować nie tylko na rodzimym, ale również na zagranicznych rynkach. Dotyczy to zwłaszcza klientów należących do wspomnianych już grup HNW i UHNW.

Aby usprawnić zarządzanie ryzykiem w zarządzaniu majątkiem, banki i firmy doradcze wykorzystują nowoczesne oprogramowanie. Automatyzacja niektórych czynności pozwala wyeliminować choćby błędy rachunkowe, które mogłyby niekorzystnie wpłynąć na wyniki finansowe. Nowoczesne oprogramowanie pozwala także zmniejszyć ryzyko. Przykładowo kanały samoobsługowe (robo-advisory), które są coraz popularniejsze wśród klientów, mogą (w ograniczonym stopniu) wspomóc inwestora, gdy jego osobisty doradca jest poza zasięgiem.

System do zarządzania majątkiem Comarch Wealth Management pozwala gromadzić wiele typów danych, które mogą posłużyć za punkt wyjścia do późniejszych analiz. Składające się z wielu modułów oprogramowanie Comarch zostało tak zaprojektowane, aby z jednej strony wesprzeć doradców w opracowaniu indywidualnych strategii inwestycyjnych dla klientów, a z drugiej strony dać klientom pełen obraz portfela inwestycyjnego. W efekcie obsługa klienta (również posprzedażowa) może pozostawać na wysokim poziomie, co korzystnie wpływa na budowę relacji między inwestorem a firmą doradczą czy bankiem.