Dyrektywa MiFID II

Wprowadzona od 3 stycznia 2018 roku Dyrektywa MIFID II stanowi jeden z najważniejszych aktów prawnych regulujących działalność na rynku instrumentów finansowych w Unii Europejskiej. Ma na celu zwiększenie ochrony inwestorów na rynkach kapitałowych, zwiększenie przejrzystości rynku i ochrona klientów przed inwestowaniem pieniędzy bez odpowiedniej wiedzy. Nakłada na instytucje finansowe dodatkowe obowiązki informacyjne, w tym dotyczące ryzyka, jakie stwarzają poszczególne produkty oraz większej przejrzystości kosztowej. Jakie są faktyczne zmiany w świetle ochrony inwestorów MIFID II?

Co to jest MiFID II?

Dyrektywa MiFID II (ang. Markets in Financial Instruments Directive II) to unijny akt prawny, który reguluje działalność na rynkach instrumentów finansowych. Wprowadzona została w 2014 roku, a w życie weszła w 2018 roku, zastępując dyrektywę MiFID I. Dyrektywa MiFID II ma istotny wpływ na funkcjonowanie rynków finansowych w Unii Europejskiej. Wprowadziła ona szereg nowych zasad, które mają na celu ochronę inwestorów, zwiększenie przejrzystości rynku i zwiększenie konkurencyjności.

Co wchodzi w skład pakietu MiFID?

Pakiet MiFID to kompleksowy zestaw przepisów regulujących działalność na rynkach instrumentów finansowych w Unii Europejskiej. Pakiet MiFID składa się z dwóch głównych aktów prawnych:

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych - określa ogólne ramy regulacyjne dla rynków instrumentów finansowych w Unii Europejskiej. Obejmuje ona szeroki zakres zagadnień, takich jak: instrumenty finansowe, instytucje finansowe, usługi inwestycyjne, ochrona inwestorów oraz przejrzystość i konkurencyjność rynku.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych. Rozporządzenie MiFIR uzupełnia dyrektywę MiFID II i zawiera bardziej szczegółowe przepisy dotyczące m.in.: organizacji i funkcjonowania rynków regulowanych, przekazywania zleceń oraz obrotu instrumentami pochodnymi.

waga ustawiona na ksiązkach

Obowiązywanie dyrektywy MiFID II w sprawie rynków instrumentów finansowych

Przed wprowadzeniem produktu na rynek dyrektywa MIFID II wymuszała na firmach inwestycyjnych przeprowadzenie jego szczegółowej analizy. Musiała ona uwzględniać sytuacje, w których mogło dochodzić do pogorszenia się warunków rynkowych, produkt tracił na wartości, produkująca go firma napotykała trudności, oraz wiele innych.

Natomiast dyrektywa MIFID II jasno określa konieczność stworzenia grupy docelowej, dla której kierowany jest produkt. Musi zostać zdefiniowany typ klienta, dla którego będzie on przeznaczony, a także tak zwany „negatywny rynek docelowy”, czyli dla kogo produkt nie jest odpowiedni. Dyrektywa parlamentu europejskiego wprowadza trzy kategorie klientów:

1. Klient detaliczny: nie spełnia kryteriów klienta profesjonalnego lub upoważnionego kontrahenta. Klient detaliczny jest objęty największą ochroną prawną ze strony instytucji finansowych. Innymi słowy, instytucje finansowe mają obowiązek informowania Klienta detalicznego o wszystkich ryzykach związanych z produktami i usługami finansowymi, a także zapewnić mu dostęp do rzetelnych informacji.

2. Klient profesjonalny: to klient, który spełnia co najmniej dwa poniższe kryteria:

  • dokonał transakcji na kwotę co najmniej 50 000 euro,
  • posiada odpowiednią wiedzę i doświadczenie w zakresie instrumentów finansowych,
  • pracuje lub pracował w sektorze finansowym.

Jest on objęty mniejszą ochroną prawną niż Klient detaliczny. Oznacza to, że instytucje finansowe nie mają obowiązku informowania Klienta profesjonalnego o wszystkich ryzykach związanych z produktami i usługami finansowymi w takim samym stopniu, jak w przypadku Klienta detalicznego.

3. Kontrahent uprawniony: to klient, który spełnia określone kryteria, które dają mu prawo do rezygnacji z niektórych zabezpieczeń przewidzianych dla Klientów profesjonalnych. Uprawniony kontrahent jest objęty najmniejszą ochroną prawną ze strony instytucji finansowych.

Dyrektywa MIFID II wymaga też określenia potencjalnych zagrożeń związanych z rozwojem produktu i stworzenia scenariusza działań przez firmę inwestycyjną lub bank. MIFID II wymaga też, aby produkt był nakierowany na zysk klienta.

urna z flagą Unii Europejskiej

Wprowadzenie zmian w MiFID II

Nowe przepisy MiFID II wymagają sprawdzania przez banki stopnia zrozumienia proponowanego produktu przez klienta, a także jego wiedzy ogólnej na temat usług inwestycyjnych i produktów finansowych. Zgodnie z MIFID II zmiany te są dość znaczące i banki mają teraz obowiązek przeprowadzenia testu adekwatności, który sprawdza, czy dana usługa lub instrument finansowy są odpowiednie dla inwestora. Klient musi wykazać się między innymi zrozumieniem ryzyka związanego z daną transakcją, a bank ocenić, czy produkt lub usługa maklerska jest dla niego najlepsza w oparciu o jego cele inwestycyjne oraz aktualną sytuację finansową. Dyrektywa MIFID II ma tutaj na celu doprowadzenie do ostrożniejszego dopasowywania produktów do klientów przez firmy i banki.

książka z przepisami prawa

Po zawarciu umowy bank musi przedstawić klientowi raport odpowiedniości. Powinien on zawierać podsumowanie rekomendowanych produktów oraz szczegółowe wyjaśnienie, dlaczego dana usługa lub produkt będą akurat dla niego najlepsze. Zgodnie z MIFID II dostarczenie takiego raportu jest konieczne przed dokonaniem transakcji lub tuż po niej, jeżeli została ona zawarta zdalnie. W przypadku zmian w portfolio klienta, bank lub firma inwestycyjna musi za każdym razem sporządzić pisemny raport, który zawiera porównanie zamienianych produktów i oceny korzyści z tego wynikających. 

Które instrumenty finansowe są objęte dyrektywą MiFID II?

Dyrektywa MiFID II obejmuje szeroki zakres instrumentów finansowych, w tym:

  • Akcje: akcje zwykłe, uprzywilejowane, certyfikaty inwestycyjne, depozyty papierów wartościowych
  • Obligacje: skarbowe, korporacyjne, komunalne, euroobligacje
  • Instrumenty pochodne: swapy, kontrakty terminowe na stopę procentową
  • Inne instrumenty: fundusze inwestycyjne, indeksy, jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych, towarowe instrumenty pochodne, kontrakty na różnice kursowe (CFD).


Należy zauważyć, że dyrektywa MiFID II nie obejmuje wszystkich instrumentów finansowych. Niektóre instrumenty, takie jak waluty, metale szlachetne i nieruchomości, są wyłączone z jej zakresu.

Dodatkowo, dyrektywa MiFID II rozróżnia między instrumentami finansowymi objętymi regulacją i instrumentami nieobjętymi regulacją. Instrumenty objęte regulacją to te, które podlegają pełnym wymogom dyrektywy MiFID II, w tym obowiązkom informacyjnym, ochronie inwestorów i nadzorowi. Instrumenty nieobjęte regulacją to te, które podlegają mniejszym wymogom.

Raportowanie do klienta w świetle MIFID II

Dyrektywa wprowadza też zmiany w mechanizmach raportowania korzyści przez banki i inne instytucje finansowe, jakie otrzymują one w związku ze sprzedażą danego produktu. Musi to być zrobione w jasny oraz zrozumiały dla klienta sposób. Dodatkowo banki mają obowiązek przekazywania teraz klientom informacji z zakresu oferowanego doradztwa, a także dotyczących potencjalnego ryzyka.

Co więcej dyrektywa MIFID II dokładnie określa sposób, w jaki ma być to zrobione - czcionka musi mieć taki sam rozmiar, jak w przypadku innych danych o produkcie, a informacja być przedstawiona zrozumiałym językiem. Ma to na celu uniknięcie sytuacji, w których klient zostaje w prowadzony w błąd lub gdy zbyt zawiła terminologia powoduje brak świadomości realnego ryzyka, jakie wiąże się z zakupem danego produktu.

W ramach MIFID II banki powinny też przekazywać cyklicznie aktualizowany raport odpowiedniości, który potwierdza właściwe dopasowanie produktu do klienta, a także uwzględnia osiągane przez niego w związku z tym korzyści.

raport

MIFID II - zmiany w zapisie rozmów z klientem

Zgodnie z MIFID II na bankach spoczywa też obowiązek zapisu wszystkich rozmów z klientami, które mają związek ze sprzedażą produktu lub sporządzania z nich raportów. W praktyce oznacza to konieczność rejestracji wszelkich rozmów telefonicznych oraz archiwizację każdej korespondencji mailowej z klientem. Bank musi poinformować dodatkowo klienta o tym, że komunikacja między nim a doradcą jest rejestrowana, a także o fakcie, że jest ona dostępna do wglądu przez najbliższych pięć lat.

Zgodnie z zapisami MIFID II zmiany dotyczą też komunikacji między przełożonymi a doradcą, jeśli dotyczy ona sprzedaży produktu. Ta także powinna podlegać rejestracji. W przypadku spotkania face to face z klientem, zgodnie z MIFID II, koniecznie jest sporządzanie notatek z każdego spotkania. Powinny znaleźć się w nich data i miejsce spotkania, nazwiska osób biorących w nim udział, niezbędne informacje dotyczące produktu oraz krótki zapis przebiegu spotkania i jego efekt. Raport musi być przygotowany w taki sposób i tak przechowywany, żeby mógł zostać łatwo udostępniony klientowi, gdy zajdzie taka konieczność.

Prezentacja całkowitych kosztów

W ramach MIFID II banki oraz firmy inwestycyjne muszą prezentować klientom pełen zakres kosztów. Oznacza to, że przed dokonaniem zakupu inwestor musi otrzymać estymację rocznego kosztu, jaki wiąże się z nabyciem i utrzymaniem danego produktu. Powinno to być zrobienie w formie kilku scenariuszy: bazowego, pozytywnego i negatywnego.

Dyrektywa MIFID II wymusza też na firmach inwestycyjnych informowanie klientów raz w roku o wszystkich poniesionych przez nich wydatkach oraz tym, w jaki sposób wpływają one na całkowity wynik finansowy inwestycji. Najlepiej, aby takie zestawienie było prezentowane w sposób graficzny, dzięki czemu będzie bardziej zrozumiałe i przejrzyste dla klienta. Powinno zawierać też informację o wynagrodzeniach od osób trzecich, np. funduszy inwestycyjnych, jakie firma otrzymuje w związku ze świadczoną na rzecz klienta usługą.

Zarządzanie majątkiem i ochrona inwestorów zgodna z MiFID II

Wytyczne dotyczące ochrony inwestorów zgodne z dyrektywą MiFID II są objęte rozwiązaniem Comarch Wealth Management. Rozpoczynając od analizy potrzeb klienta i jego stanu finansowego, poprzez testy odpowiedniości i stosowności z logiką zarządzania produktami, klient otrzymuje najlepszy portfel produktów oraz pełną transparentność kosztów. Możliwe jest również tworzenie protokołów spotkań, wraz z raportem podsumowującym MiFID II lub raportem o stosowności. Dążenie do zgodności z MiFID II jest nie tylko wymogiem prawnym, ale także wyrazem troski o intencje i interesy inwestorów, co stanowi fundament prawidłowego funkcjonowania rynku finansowego.

Podsumowanie

Wprowadzenie dyrektywy MiFID II stanowi znaczący krok w kierunku zapewnienia większej ochrony inwestorów na rynkach finansowych. Wzmocniona ochrona, przejrzystość i nadzór stwarzają bezpieczniejsze środowisko dla inwestowania, sprzyjając rozwojowi rynku kapitałowego.

Należy jednak pamiętać, że dyrektywa nie eliminuje całkowicie ryzyka związanego z inwestowaniem. Inwestorzy nadal powinni zachować ostrożność i dokonywać świadomych wyborów, opierając się na rzetelnej analizie i zrozumiałym profilu ryzyka.

Comarch Wealth Management

Skontaktuj się z ekspertem Comarch

Powiedz nam o potrzebach Twojej firmy. Znajdziemy idealne rozwiązanie.