JPK_CIT: rewolucja w księgach i podatkach! Kluczowe terminy, zakres danych i przygotowanie

Obowiązek przekazywania ksiąg rachunkowych oraz ewidencji środków trwałych w ujednoliconej, elektronicznej formie, potocznie określany jako JPK_CIT, to jedno z największych wyzwań dla księgowych i przedsiębiorców rozliczających podatek dochodowy od osób prawnych (CIT). Choć temat jest znany, to ostatnie lata przyniosły konkrety, a rok 2025 jest przełomowy dla największych podmiotów. Warto przypomnieć sobie, na czym polega ta zmiana, kogo i kiedy dotyczy, a przede wszystkim – jak się do niej przygotować, aby systemy IT i procesy w firmie sprostały nowym regulacjom.

Stopniowe wdrażanie: harmonogram i ostatnie zmiany

Wprowadzane regulacje zobowiązują podatników CIT do prowadzenia ksiąg rachunkowych wyłącznie w formie elektronicznej oraz ich automatycznego, bez wezwania, przekazywania do organów podatkowych w postaci Jednolitego Pliku Kontrolnego (JPK_CIT). W praktyce JPK_CIT to dwie odrębne struktury: JPK_KR_PD (Księgi Rachunkowe i Podatek Dochodowy) oraz JPK_ST_KR (Środki Trwałe i Koszty z nimi związane).

Wprowadzenie obowiązku jest rozłożone w czasie, dając przedsiębiorcom czas na przygotowanie systemów:

• Od 1 stycznia 2025 roku obowiązek prowadzenia ksiąg elektronicznie (na potrzeby JPK_CIT) dotyczy: Podatkowych Grup Kapitałowych oraz podatników CIT, których przychody przekroczyły 50 mln EUR w poprzednim roku podatkowym. Pierwsze przesłanie plików JPK_CIT przez tę grupę nastąpi do końca marca 2026 roku (za rok podatkowy 2025).
• Od 1 stycznia 2026 roku obowiązek rozszerza się o pozostałych podatników CIT zobowiązanych do składania JPK_V7M (czyli większość firm). Pierwsze przesłanie plików JPK_CIT dla tej grupy nastąpi do końca marca 2027 roku (za rok podatkowy 2026).
• Od 1 stycznia 2027 roku obowiązek obejmie pozostałych podatników CIT. Pierwsze przesłanie plików JPK_CIT przez ostatnią grupę nastąpi do końca marca 2028 roku (za rok podatkowy 2027).
• W przypadku JPK_ST_KR termin jest bardziej skomplikowany. Minister Finansów, rozporządzeniem z dnia 13 grudnia 2024 r., zwolnił  podatników z obowiązku przesyłania struktury JPK_ST_KR za 2025 rok, więc ten plik będzie po raz pierwszy składany dopiero w marcu 2027 roku.

Co tak naprawdę jest raportowane? Elementy JPK_CIT

JPK_CIT wykracza poza tradycyjne księgi i ma za zadanie umożliwić organom podatkowym szczegółową analizę rozliczeń CIT.

JPK_KR_PD – Księgi Rachunkowe z „Podatkowym Rozszerzeniem”

Ta struktura obejmuje dane z ksiąg rachunkowych wraz z szeregiem dodatkowych znaczników związanych z podatkiem CIT. Raportowane są m.in.:

• Zapisy na kontach księgowych: Bilansowych i wynikowych, ze wskazaniem numeru konta, opisu operacji i kwoty.
• Wymagane znaczniki: Obowiązek przyporządkowania do kont księgowych znaczników pozwalających na rozróżnienie elementów wpływających na wynik bilansowy, wynik podatkowy, a także różnic pomiędzy nimi (np. koszty niestanowiące kosztów uzyskania przychodów – NKUP, lub przychody inne niż podatkowe – NP).
• Dane identyfikacyjne kontrahentów: Kluczowe jest podanie Numeru Identyfikacji Podatkowej (NIP). Struktura JPK_KR_PD nie wymaga podawania nazwy i adresu kontrahenta na poziomie każdego zapisu.
• Dane dokumentów księgowych: Numer i daty księgowania, opis operacji, a jeśli podstawą księgowania była faktura wystawiona w systemie KSeF, to również identyfikator tej faktury.

JPK_ST_KR – Ewidencja Środków Trwałych

Struktura ta dotyczy ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (WNiP). Zawiera m.in. szczegółowe dane o środkach trwałych (data nabycia, wartość początkowa, symbol KŚT) oraz informacje o amortyzacji – metodzie, stawkach, naliczonych odpisach, ze szczególnym uwzględnieniem różnic pomiędzy amortyzacją bilansową i podatkową.

Jak należy się przygotować? Poradnik dla przedsiębiorców

Wprowadzenie JPK_CIT to nie tylko konieczność aktualizacji oprogramowania, ale przede wszystkim przegląd i dostosowanie wewnętrznych procesów.

1. Audyt systemów i oprogramowania:
   • Weryfikacja systemu ERP: Upewnij się, że Twój system będzie gotowy do generowania struktur JPK_KR_PD i JPK_ST_KR w najnowszych wersjach.
2. Przegląd i standaryzacja danych:
   • Dostosowanie planu kont: Kluczowe jest wdrożenie odpowiedniego mapowania kont księgowych na wymagane znaczniki podatkowe zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Finansów.
   • Ewidencja Środków Trwałych: Zweryfikuj kompletność i poprawność ewidencji pod kątem wszystkich danych wymaganych w JPK_ST_KR. Sprawdź czy w ewidencji nie ma środków, które powinny być już zlikwidowane.

Podsumowanie

JPK_CIT zmienia dotychczasową kontrolę na żądanie w stały i automatyczny obowiązek raportowania. Dla największych firm liczy się już każdy dzień przygotowań w 2025 roku. Odpowiednie przygotowanie systemów ERP i danych źródłowych to podstawa sukcesu.